Teknolojinin hızla ilerlemesi ve dijitalleşmenin hayatın her alanına nüfuz etmesi, sağlık hizmetlerinde de ciddi dönüşümlere neden olmuştur. Bu dönüşümlerin başında, psikoterapinin dijital platformlarda sunulması gelmektedir. Özellikle pandemi döneminde, bireylerin psikolojik destek arayışlarının artması ve sosyal izolasyonun getirdiği kısıtlamalarla birlikte, online terapi Türkiye’de de büyük bir ivme kazanmıştır. Bu yeni terapi formatı, farklı araç ve yöntemlerin kullanımını beraberinde getirmiştir. Peki, online terapide hangi araçlar öne çıkar ve bu araçlar Türkiye özelinde nasıl bir evrim göstermiştir? Bu soruyu Uzman Psikolog Gülnur Çelik yanıtladı.
Online terapi, son yıllarda psikoterapinin geleneksel yüz yüze formatına bir alternatif olarak büyük bir popülerlik kazanmıştır. Türkiye’de de, özellikle pandemi döneminde, terapi hizmetlerinin dijital ortama taşınması hem terapistler hem de danışanlar için büyük bir kolaylık sağlamıştır. Bu yeni format, birçok farklı aracın kullanımını gerektirir: Video konferans, mesajlaşma, mobil uygulamalar ve daha fazlası. Bu araçların her biri, terapötik sürecin farklı bir yönünü destekler.
Video Konferans
Video konferans, online terapinin temel taşıdır. Bu yöntem, danışanın ve terapistin gerçek zamanlı olarak etkileşimde bulunmasını sağlar. Türkiye’de kullanılan popüler video konferans platformları arasında Zoom, Skype ve Microsoft Teams gibi uluslararası platformlar bulunurken; yerli girişimler de sektöre çeşitli çözümler sunmaktadır. Video konferans, terapistin danışanın vücut dili, mimikleri ve ses tonunu gözlemlemesine olanak tanır. Bu, yüz yüze terapinin sağladığı derinlemesine etkileşimin bir kısmını dijital ortama taşır.
Mesajlaşma
Mesajlaşma terapisi, danışanın ve terapistin belirli zaman dilimlerinde gerçek zamanlı olmayan bir şekilde etkileşimde bulunmasına olanak tanır. Türkiye’de, WhatsApp gibi popüler mesajlaşma platformları, online terapide sıkça kullanılır. Ancak, gizlilik ve güvenlik endişeleri nedeniyle, terapistler genellikle endüstri standardı güvenlik protokolleriyle donatılmış özel mesajlaşma platformlarına yönelir. Mesajlaşma terapisi, danışanların düşüncelerini ve duygularını yazılı olarak ifade etmelerine olanak tanır, bu da bazı danışanlar için terapötik süreçte oldukça yardımcı olabilir.
Mobil Uygulamalar
Türkiye’de, birçok yerli ve yabancı mobil uygulama, online terapi hizmetlerini desteklemek için kullanılmaktadır. Bu uygulamalar, danışanların terapistleriyle etkileşimde bulunmalarını, oturumları planlamalarını, terapötik materyallere erişmelerini ve öz-bakım faaliyetlerini takip etmelerini sağlar. Özellikle genç danışanlar için mobil uygulamalar, günlük yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Bu nedenle, terapi sürecini bu platformlara entegre etmek, danışanların terapötik süreçle daha kolay bir şekilde bağlantı kurmalarına yardımcı olabilir.
Ek Araçlar
Online terapide kullanılan diğer araçlar arasında sesli aramalar, dijital çalışma kitapları, online anketler ve değerlendirme araçları bulunmaktadır. Bu araçlar, terapötik sürecin bütünlüğünü ve etkinliğini artırmaya yardımcı olur.
Türkiye’de, Sağlık Bakanlığı’nın ve Türk Psikologlar Derneği’nin rehberliğiyle, online terapinin etik ve güvenli bir şekilde nasıl gerçekleştirileceğine dair belirli standartlar ve protokoller belirlenmiştir. Bu protokoller, danışanların gizliliğini, güvenliğini ve terapötik sürecin etkinliğini korumayı amaçlar.
Online terapi, Türkiye’de psikoterapi hizmetlerine erişimi artırmada ve terapötik sürecin daha esnek, uygun ve etkili bir şekilde gerçekleştirilmesinde kritik bir role sahiptir. Ancak, bu yeni formatın etkinliği, kullanılan araçların doğru ve etik bir şekilde nasıl kullanıldığına bağlıdır. Bu nedenle, terapistlerin ve danışanların, online terapide kullanılan araçlar hakkında bilgi sahibi olmaları ve bu araçları etik bir şekilde nasıl kullanacaklarına dair eğitim almaları önemlidir.
Uzman Psikolog Gülnur Çelik Kimdir?
Gülnur Çelik, psikoloji ve klinik psikoloji alanında önemli eğitimler ve sertifikalarla donanımlı uzman psikolog ve yazardır. Eğitim yolculuğuna Yeditepe Üniversitesi’nde psikoloji alanında adım atmış ve 2017’de bu bölümden başarıyla mezun olmuştur. Daha sonra, 2021’de İbn Haldun Üniversitesi’nde Klinik Psikoloji yüksek lisans programını tamamlamıştır.
Sürekli gelişim ve öğrenmeye verdiği önemle, birçok profesyonelden eğitim almıştır. Bilişsel Davranışçı Terapi konusundaki eğitimini Prof. Dr. Hakan Türkçapar’dan, Kabul ve Kararlılık Terapisi konusundaki bilgisini ise Dr. Öğr. Üyesi Hasan Turan Karatepe’den edinmiştir. Bunun yanı sıra, Doç. Dr. Vahdet Görmez ile çocuklarda uygulanan Bilişsel Davranışçı Terapi ve Dr. Reyhana Seedat ile Çocuk Merkezli Oyun Terapisi üzerine yoğunlaşarak bu alanlarda da uzmanlık kazanmıştır.
Gülnur Çelik, online platformlarda da psikolojik destek sağlamakta ve eğitimlerini sadece klinik ortamlarla sınırlı tutmamaktadır. Yazdığı “Kadınlarda DEHB: Belirtileri, Türleri ve Tedavisi” isimli kitabıyla, kadınlarda DEHB ile ilgili farkındalık kazandırmayı amaçlamış ve bu kitabı ücretsiz bir şekilde yayınlamıştır. Aynı zamanda, “Psikolojik Bozuklukların Klinik Rehberi – Adım Adım Tedavi Kılavuzu” adında bir başka eserde de katkıları bulunmaktadır.